13

يك تعريف واژه‌ها و اصطلاحات

1-1. معناى لغوى و اصطلاحى حج

قبل از بحث و بررسى درباره «حج» و «احكام آن»، مناسب است كه اشاره‌اى كوتاه به معناى لغوى و اصطلاحى «حج» كنيم.

درباره معناى حج گفته اند: حجّ به معناى «قصد» است. ¹ برخى نيز گفته اند: اين معنا در ابتدا به هر قصدى اطلاق شده، سپس به «قصد بيت‌الله الحرام براى انجام مناسك» اختصاص يافته است. ²در قرآن نيز واژه حج و مشتقات آن بيش از بيست بار به كار رفته است، كه دوازده بار آن حج و سفر به خانه خدا منظور است كه از جمله عبارتند از: «اَلْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومٰاتٌ »؛ ³ و «وَ أَذِّنْ فِي النّٰاسِ بِالْحَجِّ»؛ ⁴ و «لِلّٰهِ عَلَى النّٰاسِ حِجُّ الْبَيْتِ » و... . ⁵

در واقع، حجّ در عرب پيش از اسلام نيز وجود داشته، و به عنوان بخشى از فرهنگ آنها به شمار مى‌رفته و مردم جاهلى نيز آن را انجام مى‌دادند، زيرا اين برنامه ريشه در تاريخ ابراهيم (ع)و اسماعيل(ع) و تجديد بناى كعبه دارد. آنچه ابراهيم (ع)براى قوم عرب به ارمغان گذاشت، عارى از تغييرها و بدعت‌هايى