14بوده كه در عرب پيش از اسلام وجود داشت، زيرا آنها اين عبادت عظيم را با شرك و بت‌پرستى در آميخته، و برخى از مناسك آن را تغيير داده بودند. 1
آرى شارع مقدس اسلام، كلمه حج را كه در زبان عرب رايج و شايع بوده است. از عرف و لغت آن اقتباس نموده و با ايجاد تغييرات اساسى در شكل و محتواى آن گويا معناى جديدى بدان بخشيده است. حجّى كه در فرهنگ قرآن و زبان پيامبر(ص) به كار رفته، مجموعه مناسكى است كه در مكه، مشاعر، در زمان خاص و به شكل خاص و بدون پيرايه‌هاى زمان جاهليت صورت مى‌گيرد.
از اين رو بسيارى از فقها در تعريف حج مى‌فرمايند: «اسمٌ لمجموع المناسك المؤدّاة فى المشاعر المخصوصة»؛ «حج نام مجموع مناسكى است كه در مشاعر مخصوص انجام مى‌شود». و بعضى نيز گفته اند: «هو القصد لبيت الله الحرام لأداء مناسك مخصوصة عنده.»؛ حج قصد براى بيت الله حرام براى انجام مناسك ويژه در آنجاست. 2جمع بندى: حج در لغت به معنى قصد و مشتقّات آن هم به معنى قصد است و در اصطلاح از معناى قصد به معنى جديد منتقل شده كه همان مناسك مخصوص در زمان و مكان مخصوص است.
1-2. معناى لغوى و اصطلاحى طواف
طواف به چه معناست؟ معناى لغوى و اصطلاحى آن چيست؟
«طواف» مصدرِ «طاف»، «يطوف» بوده و در لغت گردش چيزى بر گرد چيز ديگر است. 3 و اگر به گروهى از انسانها نيز طائفه مى‌گويند از همين باب است، كه گويا اين جماعت بر گرد يك چيز مى‌گردند. 4
خليل در العين نگاشته: طاف بالبيت يطوف طوافا و أطاف بهذا الأمر، أى أحاط به فهو مطيفٌ 5 بر خانه طواف كرد؛ يعنى به گرد خانه گشت. بر فلان امر اطافه كرد؛ يعنى بر آن، اشراف يافت