٣٨نيست. فقط مسألۀ شخصى نيست. فقط جنبۀ روحى و روانى يا جنبۀ عبادى نيست و يا فقط جنبۀ دنيايى و تجارت نيست بلكه همه چيز است؛ سياست است اقتصاد است، معنويت است، روحيۀ فردى است، روحيۀ جمعى است و اقتدار جهانى است. ^١

ب: نگاه نو به فلسفه و اعمال حج

امام خمينى(قدس سره) با نگاهى نو به فلسفۀ اعمال و مناسك حج، نظريه‌اى جديد ارايه داده و مى‌فرمايد:

گردش به دور خانۀ خدا، نشان دهندۀ اين است كه به غير از خدا، گِرد ديگرى نگرديد و رَجْم عقبات، رَجْم شياطين انس و جنّ است ^٢... در لبّيك لبّيك، «نه» بر همۀ بت‌ها گوييد و فرياد «لا» بر همۀ طاغوت‌ها و طاغوت‌چه‌ها كشيد و در طواف حرم خدا كه نشانۀ عشق به حق است، دل را از ديگران تهى كنيد. و جان را از خوف غير حق پاك سازيد و به موازات عشق به حق، از بت‌هاى بزرگ و كوچك و طاغوت‌ها و وابستگان شان برائت جوييد كه خداى تعالى و دوستان او از آنان برائت جستند و همۀ آزادگان جهان از آنان برى هستند. ^٣رهبر معظم انقلاب نيز كه درس‌آموز مكتب خمينى بزرگ است، چون ايشان به فلسفۀ حج مى‌نگرد و مى‌فرمايد:

حج مى‌تواند روح توحيد را در دل‌ها زنده كند، تكه پاره‌هاى امت بزرگ اسلامى را به هم وصل كند، عظمت مسلمين را به آنان برگرداند و آنان را از حقارت و احساس ذلّتى كه بر ايشان تحميل كرده‌اند، نجات دهد. حج