41«ابن عباس مىگويد: زنى بچهاى را خدمت پيامبر برد، عرض كرد: يا رسولالله آيا بر اين كودك حجى هست يا نه؟ فرمود: بلى و براى تو نيز اجر و پاداش خواهد داشت».
و به روايات ديگرى نيز استدلال شده است.
به هر حال از اين روايت و روايات ديگرى كه در اين باب آمده است، معلوم مىشود كه حج كودك، صحيح خواهد بود وليكن استحباباً واقع مىشود، و در اين صورت واجب است بعد ازبلوغ در صورتى كه واجد شرائط باشد، حَجّةالاسلام بجاى آورد.
دو مسأله در حج كودك:
الف: آيا اجازه ولىّ، در صحّت حج كودك شرط است و يا اگر اجازه هم ندهد صحيح است؟
بعضى از فقهاى مذاهب مانند اماميه، محمد بن ادريس شافعى و مالكيان: صحّت حج او را به اجازه ولىّ مشروط كردهاند. 1 و لذا براى وجود اين شرط به رواياتى كه از طريق شيعه و سنّى رسيده استدلال كردهاند. و حنابله نيز بر طبق نقلى كه از آنها شده است، اين گونه فتوا دادهاند.
حنفيان مىگويند: حج صبى، به هيچ وجه صحيح نيست، چه با اجازه ولىّ باشد و يا بدون اجازه او، زيرا هدف نهائى از اين حج، غير از تمرين چيز ديگرى نيست. 2 وليكن اين فتوا با بعضى از روايات منافات دارد، چه آنكه در روايت آمده است:
«اِنّ اولاد المسلمين موسومون عندالله، شافع مشفّع، فاذا بلغوا اثنى عَشَر كُتبتْ لهم الحسنات، و اذا بلغوا الحُلُم كُتبتْ عليهم السيئات». 3«فرزندان مسلمين، در نزد پروردگار متعال علامت و نشانه خاصّى دارند، شفاعت آنها مورد قبول واقع مىشود. و از دوازده سالگى حسنات آنان ضبط، و آنگاه كه به سنّ بلوغ رسيدند، گناهان آنها نوشته مىشود».
بديهى است كه ظاهر اين روايت و امثال آن، استحباب و مطلوبيّت اعمال صبىّ در نزد شارع مىباشد. و اگر اين استحباب نبود، معنى نداشت كه اعمال وى منشأ ضبط حسناتش قرار گيرد، و مضافاً روايتى كه قبلاً در مورد حج صبىّ، ياد آورد شديم، مؤيّد همين واقعيّت است.
ب: اگر كودك قبل از وقوف به عرفات بالغ شود آيا از حجّةالاسلام او كفايت مىكند يانه؟
در اين مسأله نيز بين فقها اختلاف است.