63گيتى وحدت‌گراست، يعنى همه‌چيز از جمله انسان به‌سوى عالم وحدت پيش مى‌رود و در حال شدن هستند ( وَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ ) 1؛ در يك كلام جهان و انسان سمت و سويى توحيدى دارند، بر اين‌اساس لازم است توحيد در عالم خودنمايى كند. اولين مظهر توحيد روى زمين كعبه است. كعبه تنها قبله‌گاه عاشقان خداست. كعبه خانه خداى واحد است و كعبه تجلى‌گاه توحيد در دنياست. هر وجودى سرّى دارد كعبه هم سراسر سرّ است و اسرار الهى را درون خود جاى داده است. بى‌جهت نيست كه كعبه خانه خدا روى زمين است.
از آيات و احاديث به‌صورت مجموعى به‌دست مى‌آيد كه خانه خدا دوگونه اوصاف دارد: اوصاف جلال و اوصاف جمال. گاهى كعبه انسانى را نابود مى‌كند، گاهى وسيله بخشش و مغفرت مى‌شود، گاهى خانه خدا اجازه نزديكى به خود را به انسانى نمى‌دهد و گاهى نگاه به او عبادت و نيكى است. كعبه از يك طرف گنهكارى را مسخ مى‌كند و از سوى ديگر بنده خاشع را در آغوش مى‌گيرد. خانه خدا با يك نگاه سپاه ابرهه را از پاى درمى‌آورد و با نگاه ديگر تمام زائرين خود را شفاعت مى‌كند. بيت‌الله الحرام تجلى‌گاه جلال و جمال الهى است و خداوند خودش را با كعبه به انسان‌ها نشان مى‌دهد. براين‌اساس اسرار عرفانى كعبه به دو بخش تقسيم مى‌شوند: