47
فصل چهارم:حائر، حير و حيره
با اينكه نام حير چنان‌كه از نظر گذشت تا قرن‌ها بعد بر كربلا اطلاق مى‌شد؛ ولى اكنون به طور دقيق معلوم نيست كه اين كاربرد، از چه زمانى متروك گشته، يا در چه قرنى از قرون اخير، اين نام به طور كلّى به فراموشى سپرده شده و تنها نام حائر به لحاظ عرفى و تاريخى، جايگزين آن و نمودار شهر كربلا و قبر امام حسين(ع) با هم گرديده است. در حالى كه در جنوب شهر كربلا و در فاصله‌اى نه چندان دور، جايى به‌نام «حيره» وجود دارد كه لفظ آن و واژۀ حائر از يك ريشه، مشتق شده است و اين دو نام، همان‌گونه كه ملاحظه مى‌شود، هر دو از مصدر حير يا حيره گرفته شده‌اند. از اين رو، هر دو نام حتّى در سبب نام‌گذارى، به ويژه با توجه به نزديكى هر دو محلّ، به يك اصل و ريشه بازمى‌گردند. بنابراين، آيا در اينجا رابطۀ تاريخى، يا جغرافيايى و يا رابطۀ ديگرى وجود دارد كه نام حائر و حير در كربلا و حيره در نجف را به يكديگر مربوط مى‌سازد؟ اين نكته از نكاتى است كه نمى‌توان به طور قطع و يقين به آن اذعان نمود؛ چون هيچ سند و مدرك تاريخى كه بتوان در اين زمينه، چيزى از آنها به دست آورد، وجود ندارد.
با اين حال، مجاورت دو محلّ و نزديكى دو نام و بازگشت لغوى آن دو، به يك