109« قٰالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللّٰهِ وَ قٰالَتِ النَّصٰارىٰ الْمَسِيحُ ابْنُ اللّٰهِ ذٰلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْوٰاهِهِمْ يُضٰاهِؤُنَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قٰاتَلَهُمُ اللّٰهُ أَنّٰى يُؤْفَكُونَ » 1«قوم يهود: گفتند: عُزير پسر خداوند است. و قوم نصارا گفتند: مسيح پسر خداوند است.
اين چيزى كه بر زبان مىآوردند، همانند سخن كسانى است كه بيش از اين كافر شده بودند. خداوند آنها را بُكشد. به كدام بيراهه رانده مىشوند؟!.»
توجّه داريد كه جملۀ «قاتلهم اللّٰه» در نكوهش يهود و نصارى صادر شده است، به خاطر اينكه آنان دربارۀ پيامبرانشان غلوّ كرده، سخنان شركآميز مىگفتند. و همين جمله نيز در حديث ابوهريره دربارۀ يهود نقل شده است و دليل آن را «اتّخذوا قبور أنبياهم مساجد» قرار داده است و اين قرينه است بر اينكه منظور از «مساجد» ساختن مسجد بر روى قبر نيست، بلكه منظور اين است كه آنان به قصد تعظيم پيامبرانشان در كنار قبور آنان كارهاى شركآميز انجام مىدادند، اين قبرها را مسجود قرار مىدادند و براى آنها سجده مىكردند.
پاسخ دوم
بر فرض بپذيريم كه مراد از اتّخاذ مسجد اين است كه يهود و نصارى بر روى قبرهاى پيامبرانشان مسجد مىساختند و به همين جهت لعن شدهاند. ولى بايد توجّه داشت كه لعن در همۀ موارد دلالت بر حرمت ندارد؛ زيرا معناى لعن خداوند دور شدن شخص از رحمت خداوند است، بلكه در بسيارى از موارد كلمۀ «لعن» براى بيان كراهت استعمال شده است، مانند اين روايت: «لعن اللّٰه كلّ مذواق مطلاق 2؛ خداوند هر كسى را كه زياد طلاق مىدهد، نفرين مىكند.» بىشكّ طلاق همواره جايز است، اگر چه زياد طلاق دادن كراهت دارد.
بنابراين، روايات مذكور دلالت بر كراهت ساختن مساجد بر روى قبور و خواندن نماز در آنجا دارد. و كراهت در اين گونه موارد به معناى اقلّثواباً (ثوابكمتر) است.