69هجرت دوگونه است: يك هجرت، ترك كردن زشتى‌هاست، و ديگرى آن است كه به سوى خداى متعال و رسول او هجرت كنى.
اينك سزاست كه از خويشتن بپرسيم آيا نمى‌خواهيم در شمار مهاجران اسلام باشيم؟ با هجرت نفسانى، يا دورى كردن از پليدى گناهان مى‌توان يك مهاجر الى الله و رسوله شناخته شد! حال كه زائر خانه خدا در سرزمين هجرت‌ها ايستاده و راست‌قامتان توحيد را مى‌نگرد و مى‌تواند با پروردگار خويش عهد هجرت داشته باشد؛ حج ابراهيمى، حقيقتِ خود را در زندگى يك مهاجر اخلاقى نشان مى‌دهد، نه در زندگى كسى كه به يك گردشگر شباهت دارد! اينكه در ميقات جامه خود درآورده و جامه روشن احرام بر تن كرده‌ايم نشانه چيست؟
در ميقات هستيم تا خويشتن را بيابيم و بشناسيم و روح را از زشتى‌ها پيراسته كنيم؛ چرا كه ملاقات با پروردگار، پاكى جان مى‌طلبد. بدون هجرت از بدى‌ها، نمى‌توان در عرصه ميقات جمال الهى را مشاهده كرد؛ زيرا صفات جمال و جلال الهى در آينه شفاف فطرت پاك، بازتاب دارد، نه در آينه كدر و غبارگرفته از خواهش‌هاى نفسانى.
آيا انصار را مى‌شناسى؟
رسول اكرم(ص) افزون بر يارانى همچون مسلمانان مهاجر - كه از مكه به يثرب كوچ كرده بودند - اصحابى وفادار به نام «انصار» داشت كه ساكنان يثرب بودند. آن‌گاه كه يثرب مدينۀ النبى يا شهر پيامبر نام گرفت، گروه انصار از هيچ‌گونه