35
امامزاده هاشم
يك‌شنبه بيست و دوم رمضان از رستم‌آباد به سمت امامزاده هاشم روانه شديم و حركت مابين شمال و مشرق بود و راه اين منزل غالباً در دامنۀ كوه بود. سفيدرود در سمت يمين بود و راه در يسار و اشجار جنگلى به نحوى سطل جبال را محيط شده بودند كه مطلقا مساحت كوه نمودار نبود و از انبوهى درختان اخضر چون باغ مشجّر به نظر مى‌آمدند و از گردنۀ سفيد كَتَله به آن طرف راه مُسطّح مى‌شود و خاك گردنه سفيد است. يك فرسنگ كه رفتيم به نقل‌بَرْ رسيديم. در دو طرف جاده راهدار خانه ساخته بودند كه در يمين و يسار دو اطاق داشت و سقف آن را چوب بست كرده بودند. مابين دو اطاق، معبر عابرين و مترددين است و يك فرسنگ به امامزاده مانده، رودخانۀ چندى جارى است كه بزرگ آنها را سياه‌رود مى‌گويند. آب تندى دارد. حاجى ملا رفيع پلى از وجوهات خزانۀ دولت و از ثلث مرحوم حاجى ابوالقاسم يزدى بر روى رودخانه سياه‌رود ساخته است كه بسيار به كار عابرين مى‌آيد. امروز هوا ابر بود و ترشح داشت، صحرا و كوهستان‌ها هواى معطّر داشتند و فضاى معنبر؛ پنج ساعت به غروب مانده به منزل رسيديم، چادرها را كنار رودخانه در برابر سدّى كه از چوب ساخته‌اند برپا كرده بودند. چوب‌هاى اين سدّ را به شكل مثلث سه‌پايه ساخته‌اند. در خارج آب به هم وصل كرده آب‌بندانى كه در اين امر مهارت‌دارند به ميان آب زده نصب مى‌كنند و از شاخه‌هاى اشجار بر دو طرف آن مى‌گذارند كه محكم باشد. و اين سد براى اين است كه آب رودخانه را به بلوكات كهدُم و غيره برسانند و در فصل تابستان كه آب كم است يك ثلث آن داخل دريا مى‌شود و دو ثلث آن به زراعت بلوكات مى‌رود و در بهار كه آب آن بسيار است به دريا بيشتر مى‌ريزد.
و مسافت راه اين منزل سه فرسخ و نيم بود؛ از يك فرسخى امامزاده تا رشت خيابان مسطح است و از شدت سبزى و خرمى و سفا و طراوت نظير جنات اربعه است. درختان توسعه كه نوعى از اشجار جنگلى است به ارتفاع بيست ذرع يا زيادتر در اين راه بسيار است و در كوهپايه‌ها هم اشجار بلوط مرتفع قوى فراوان است. بالجمله چون امشب ليلةالاحياء بود جناب حاجى ملاباقر واعظ ذكر مصيبت نمودند و حديث مبارك كسا را