65پيامبر مسلمانان را مورد خطاب قرار داد:
«هذه عِير قُرَيش فيها أموالهم، لعلّ اللّٰه يُغنّمكموها». 1ولى ابناسحاق از محمد مسلم به نقل از عاصم بن عمر بن قتاده و او از عبداللّٰه بن ابىبكر به روايت از يزيد بن رومان و او از عروة بن زبير به نقل از ابنعبّاس، گفتۀ مذكور را به اختلاف در لفظ چنين ثبت كرده است:
«هذه عير قريش فيها أموالهم، فاخرجوا إليها لعلّ اللّٰه يُنْفِلكموها». 2در جملۀ دوم، كلمۀ «ينفلكموها» (مشتق از نَفَل) با اضافۀ «فاخرجوا» و در جملۀ نخست، كلمۀ «يغنّمكموها» (برگرفته از غَنِمَ) كه در معنا تفاوتهاى ظريفى با هم دارند، آمده است. اين، موضوع مهمى نيست. مهم پژوهش در اصالت و سنديّت چنين گفتهاى است. ابنسعد چون كاتب واقدى بوده، در «الطّبقات الكبرى» حديث را به همان لفظ استاد خود آورده است و ابنكثير در «السيرة النّبويه» 3 و محمّد بن جرير طبرى در «تاريخ الرّسل والملوك» 4 و «البداية و النّهايه» 5، به حديث ابناسحاق از ابنعبّاس روى آوردهاند؛ ولى هيچيك از آنها به مأخذ ديگرى كه اين حديث را به لفظ ديگر آورده باشد و يا به اختلاف دسترسى داشته باشند، نياوردهاند. اين موضوع، ترديدهايى را در جريان پژوهش آن در ذهن نگارنده پديدار ساخت؛ لذا مصمّم شدم آن را در ميان منابع مستقيم حديث جستجو و دنبال كنم:
با مراجعه به «المعجم المفهرس لألفاظ الحديث النّبوى» 6 متوجّه شدم كه اصلاً