109
آغاز ولايت قريش بر كعبه معظمه و مكه مكرّمه
نخستين كسى كه از قريش عهدهدار اين مقام شد، قصىّ بن كلاب بود كه گروهى از اهل اخبار، از جمله ازرقى به اين نكته اشاره كردهاند. او مىگويد: 1 جدم به نقل از سعيد بن سالم، از عثمان بن ساج، از ابنجريج و از ابناسحاق گفته است: خزاعه به همين صورت كه گفته شد، بودند و قريش در آن زمان در ميان بنىكنانه، پراكنده بودند. در يك سال حجاج قضاعه كه در ميان آنها ربيعة بن حرام بن ضبّه بن عبد كثير بن عذرة بن سعيد بن زيد بود، وارد شدند. كلاب بن مرّة بن كعب بن لؤىّ بن غالب، وفات كرده بود و زهره و قصىّ (دو فرزند كلاب) همراه فاطمه، دختر عمرو بن سعد بن شبل كه شجاعترين مرد زمان خود بود از وى به جا ماندند و شاعر درباره سعد گفته است:
لا أرى في الناس شخصاً واحداً
زهره فرزند بزرگتر بود. ربيعة بن حزام با مادر آنها [ فاطمه] ازدواج كرد. زهره مرد بالغ و بزرگى بود، ولى قصىّ سه، چهار ساله بود. ربيعه آن دو [ مادر و قصىّ] را با خود به سرزمين عذره در شام برد و در واقع قصىّ به دليل خردسال بودن همراه مادر شد و زهره در ميان قوم خود باقى ماند. فاطمه دختر عمرو بن سعد براى ربيعه [ كه با وى ازدواج كرده بود] «رزاح» را به دنيا آورد كه برادر مادرى قصى بود. ربيعة بن حرام از زن ديگر خود سه فرزند داشت: حسن، محمود و طهيمه. 2 در حالى كه قصى بن كلاب در سرزمين قضاعه، از خانوادۀ ربيعة بن حرام شمرده نمىشد و با يكى از مردان قضاعه، درگير شده و در زمانى كه به سن بلوغ رسيده بود، آن مرد قضاعى به وى گفت: نمىخواهى به خويشان خود بپيوندى؟ تو كه از ما نيستى! قصىّ نزد مادر خود رفت، در حالى كه از اين سخن مرد