51

جرهم وقطورا

با درگذشت اسماعيل،ادارۀ كارها در اختيار فرزندانش بود تا آنكه به نواده‌اش مضاض بن عمرو جرهمى رسيد. ¹در اين وقت جرهمى‌ها به دو گروه تقسيم شدند:

جرهم و قطورا.مضاض با گروهى از همراهان جرهمى خود در بخش بالاى مكه و قُعَيقعان ساكن شدند.قطور و در رأس آنان سميذع در اجياد و پايين مكه و نواحى آن ساكن شدند.مضاض از كسانى كه از سمت بالا وارد مكه مى‌شدند ماليات مى‌گرفتند و قطورا از كسانى كه از پايين وارد مكه مى‌شدند،ماليات مى‌گرفتند.هر دو تيره در جبال و شِعاب خود ساكن بودند و كارى به ديگرى نداشتند. ²

چنين مى‌نمايد كه پس از تأسيس مكه در زمان اسماعيل تا وقتى كه نوادگانش مضاض در جرهم و سميذع ³در قطورا كار را در دست گرفتند،و مورّخان اين مدت را تا حدود دو قرن مى‌دانند،مناطق مسكونى در سمت منزلگاه جرهم از دل اين وادى،يعنى از زمزم آغاز شده و تا قعيقعان در سمت شمال،جايى كه ما امروز آن يا بخشى از آن را كوه هندى مى‌خوانيم و تا شمال شرقى،برابر قشاشيه و انتهاى مسعىٰ به سمت بالاى مكه امتداد داشته است.همچنان كه عموزادگان آنان از قطورا در شعبِ اجياد تا برسد به سدّ و در خيابان ماليه به سمت مصافى در سمت ديگر سكونت داشتند.منازل اين جماعت در پايين وادى،به سمت اجياد كوچك و بزرگ در جايى كه ما آن را مسيال مى‌ناميم،تا برسد به اطراف مَسفله ادامه داشته است.محلاّت ديگرِ مكه جز در قرون بعد آباد نشده است.

دليل آن هم جز اين نبوده است كه زمين،سنگلاخ بوده،و زمانى به طول انجاميده تا نياز