41
4- گنبد و مناره‌ها
براى نخستين بار در دورۀ علويان طبرستان،گنبدى برفراز بقعه و مزار امام على عليه السلام برپا شد.محمد بن زيد علوى،ملقب به داعى صغير،به سال 270 ق گنبدى از گچ سفيد برفراز ضريح قرار داد.
ابوالهيجاء عبد اللّه بن حمدان،در 292 ق گنبد عظيم و مرتفعى ساخت 1و حصارى پيرامون آن برافراشت.در دوران صفويه،شاه طهماسب آن گنبد گچى را كاشى كارى كرد و حرم مطهر را گسترش داد. 2گنبد كاشى كارى شده تا عصر نادرى،هم چنان پابرجا بود.نادر شاه،كه در 1156 ق به زيارت مرقد مطهر آمده بود،دستور داد كاشى‌هاى كهنۀ گنبد را بكنند و آن ها را تذهيب كنند.او ثروت فراوانى براى طلاكارى گنبد صرف كرد 3و هديه‌هاى نفيسى به خزانۀ حرم تقديم نمود. 4بربالاى گنبد كتيبه‌اى قرار دارد كه بانى آن را معرفى مى‌كند:«شكر و سپاس خدا را كه اين گنبد منور و روضه مطهر اعظم السلاطين به دستور و تأييد پادشاه مقتدر سلطان نادرشاه كه خداوند سلطنتش را برقرار و عدالت و احسانش را افزون نمايد در سال 1156 تذهيب شد». 5
هم چنين چند بيت شعر از شاعر معاصر نادرشاه،سيد حسين بن مير رشيد التقوى هندى حائرى(ف 1170 ق)،روى گنبد نوشته شده كه مطلع آن چنين است:
اطلع الشمس قد راق التوافرا
ام نار الكليم بدت من جانب الطور
اين تذهيب و طلاكارى،كه از مشهورترين آثار تاريخى است،توسط دويست