20
گرايش‌هاى مختلف مذهب شيعه
از آغاز به گواهى روايات فراوان بر مبناى انديشۀ اثناعشرى شكل گرفت، در گذر تاريخِ خود دو گرايش عمده را تجربه كرد كه در ذيل به آن‌ها و برخى گرايش‌هاى فرعى ديگر اشاره مى‌كنيم:
1- زيديه
گرايش نخست مربوط به زمانى بود كه زيد فرزند شايستۀ امام زين العابدين (ع) در زمان امام‌جعفر صادق(ع) عليه دستگاه ظلم بنى‌اميه قيام كرد، اما به دلايل مختلفى با شكست مواجه شد و به گونۀ غم‌انگيزى به شهادت رسيد.
گويا پس از او در ميان برخى پيروان باقى‌مانده‌اش جريانى به وجود آمد كه شرط قيام مسلّحانه عليه طاغوت را بر شرايط امامان شيعه كه پيش از آن گفته شده بود افزود، و آن را جاى‌گزين شرط عصمت ساخت، 1 و باور يافت كه امامت به فرزندان امام حسين(ع) و امام باقر(ع) اختصاص ندارد و همۀ فرزندان على(ع) را در برمى‌گيرد. هر چند قرائنى