43
حق خمس معادن
شيخ طوسى مى‌گويد : «حق خمس را كسانى كه سزاوار گرفتن آن هستند همراه با كسى كه چيزى از معدن استخراج مى‌كند، مالك مى گردند و ابوحنيفه نيز بر همين عقيده است.» 1
شافعى گفته است :« حق خمس را ، ( استخراج كنندۀ معدن ، مالك مى گردد و بر او واجب است براى مستمندان نيز حقى لحاظ نمايد.» 2
موارد مصرف خمس معدن و رِكاز
شيخ طوسى قائل است: «موارد مصرف خمس رِكاز (گنجينه‌هاى نهفته در زمين) ومعادن ، دقيقاً همان موارد مصرف فَىءْ است و ابوحنيفه نيز قائل به همين معناست. 3»
شافعى و بيشتر همفكرانش مى‌گويند: « موارد مصرف آن‌ها ، همان موارد مصرف زكات است ومالك و ليث بن سعد نيز همين ديدگاه را اختيار كرده اند.» 4