22

اذان پيش از طلوع فجر

در حقيقت اذان براى نمازهاى يوميه مشروع است، و فقهاى اسلام، وقت آن را بعد از داخل شدن وقت نماز مى‌دانند، ¹ جز در نماز صبح كه برخى از فقهاى اهل تسنن آن را پيش از طلوع فجر جايز دانسته‌اند. و بدين جهت اذانى كه در مكه و مدينه قبل از طلوع فجر گفته مى‌شود، بر اساس اين مبناى فقهى است. البته گرچه گفتن اذان اعلام را قبل از طلوع فجر جايز مى‌دانند، ولى براى خواندن نماز صبح به آن اكتفا نكرده و بعد از داخل شدن وقت نماز صبح، اذان ديگرى نيز مى‌گويند و برخى از فقهاى آنان به اين معنا فتوا داده‌اند. ²بايد توجه داشت كه اين حكم اختصاص به اهل تسنن ندارد، بلكه برخى از فقهاى شيعه نيز اذان اعلام پيش از طلوع فجر را جايز مى‌دانند؛ چنانكه در كتابهاى برخى از مراجع متأخر، به آن فتوا داده شده ³ و در روايات شيعه نيز وارد گرديده است. ⁴با توجه به آنچه گفته شد، اين ابهام از ذهن زائران ايرانى برطرف مى‌گردد كه چرا يك ساعت قبل از طلوع فجر در مسجد الحرام و مسجد النبى اذان مى‌گويند؟ زيرا معلوم و واضح شد كه آنان اين كار را بر اساس يك حكم فقهى انجام مى‌دهند، و - چنانكه گفته شد - اختصاص به فقه