285امامِ خاص يا مناسبت ويژه يا مكانِ‌معينى است. از جمله زيارتنامه‌هاى معتبر و جامع، زيارتِ «امين‌الله» و زيارت «جامعۀ كبيره» است. علامۀ مجلسى(ره) پس از نقل زيارت جامعۀ كبيره و توضيح برخى از فرازها و شرح لغاتش، مى‌نويسد:
«من در شرح اندكى از اين زيارت، كلام را گسترده ساختم - هرچند به‌خاطر پرهيز از طول دادن، حقّش را ادا نكردم - براى آن جهت بود كه متن اين زيارت، از همۀ زيارتنامه‌هاى ديگر، از نظر سند صحيح‌تر و از نظر مورد و كاربرد، عام‌تر و از نظر لفظ، فصيح‌تر و از نظر معنى، بليغ‌تر و رساتر و از نظر شأن و ارزش، والاتر است و عدۀ زيادى از عالمان بزرگ دين، به شرحِ اين زيارت پرداخته و كتاب‌ها تأليف نموده‌اند...». 1
براى درك مفاهيم متعالى و زيبايى كه در زيارتنامه‌ها مطرح شده است، نياز به كليد خاصّ آن، يعنى «آشنايى به زبان عربى» لازم است. ترجمه‌ها، هرقدر هم كه زيبا باشد، نمى‌تواند بسيارى از آن معانى بلند را برساند، و چه‌بسا در شرح يك جمله، بايد صفحاتى نوشت تا مفهوم جمله‌اى را به صورتى بليغ، نشان داد. و از همينجاست كه كتاب‌هايى در شرح بعضى از زيارتنامه‌ها، به‌خصوص «جامعۀ كبيره» نگاشته شده است.
آنچه در مضمون زيارتنامه‌ها آمده، بسيار گسترده است. اگر بخواهيم مجموعۀ آنها را به‌صورتى موضوعى و مدوّن - و البته جامع - استخراج كنيم، فهرستِ عظيمى از عنوان‌ها و مفاهيم در زمينه‌هاى گوناگون خواهد شد. محورهاى كلى اين مباحث را مى‌توان در چند عنوانِ‌عام، تلخيص كرد. به قرار زير:
- مسائل اعتقادى، توحيد، نبوت، صفات خدا...
- شناخت ائمه، اوصاف و فضايلشان.
- تاريخ زندگى و عملكرد اولياى دين و مظلوميت‌هاى آنان.
- پيوندهاى «ولايتى» بين زائر و پيشوا، و همسويى در فكر و موضع و عمل و اقدام.
- افشاگرى بر ضدّ ستمگران حاكم و جنايت‌هايشان در حق طرفداران «حق» و طالبان «عدل».