35
بازگشت، مسجد را از سه سوى شرق و غرب و شمال وسعت داد و به‌صورت مربعى درآورد كه هر ضلع آن يكصد ذراع بود.
چون پيغمبر صلى الله عليه و آله به جوار رحمت پروردگار رفت، او را در حجرۀ عايشه، كه در كنار مسجد بود، به‌خاك سپردند.
پس از رحلت رسول گرامى صلى الله عليه و آله مدتى در مسجد تغييرى صورت نگرفت؛ چرا كه مى‌گفتند چون پيغمبر صلى الله عليه و آله خود در ساختمان اين مسجد شريك بوده، تصرف در آن روا نيست.
سرانجام ضرورت آنان را به تغيير واداشت. كسانى‌كه در كنار مسجد سكونت داشتند خانه‌هاى خود را بخشيدند و به وسعت مسجد افزوده شد.
نخستين تغيير در عهد عُمَر، به‌سال هفدهم هجرت، صورت گرفت. عمر ديوار را نوسازى كرد. بعضى ستون‌ها را تغيير داد و اندكى از سه سمت غرب، شمال و جنوب به مساحت مسجد افزود. در خلافت عثمان در سال بيست و نهم هجرى مسجد را از چهار جهت وسعت دادند و رواق‌ها از جانب شرق و شمال و سمت قبله براى آن ساختند. در خلافت وليد ابن عبدالملك، عمر بن عبدالعزيز كه از جانب وى حاكم مدينه بود، مسجد را از سوى شمال و غرب و شرق وسعت داد.
خانه‌هاى زنان پيغمبر صلى الله عليه و آله را داخل مسجد كرد. براى مسجد چهار مئذنه ساخت و صحن آن را با سنگ مرمر فرش كرد.
اين نوسازى از سال هشتاد و هشت تا سال 91 هجرى ادامه