110 وَ أَطْعِمُوا الْقٰانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ... ¹ و منظور از اين همه، رسيدن به تقواى الهى است كه به اين سبب زائر بتواند به حق برسد. ²بُعد سياسى و اجتماعى حج

حركت صدها هزار نفر، از هر مملكتى، با رعايت قوانينى خاص، و به هم پيوستن آنان در يك سرزمين و يكرنگ شدن يك جمعيت چند ميليونى؛ از انواع ملت‌ها و كشورها در ميقات و حركت همگان، با شعار واحد «لبّيك اللهم لبّيك...» به سوى شهر مكّه و قرار گرفتن كلّ آنها در مطاف همچون سيل خروشان، بافرياد تكبير و رفتن به سعى صفا و مروه با صف واحد و محرم شدن چند ميليون در روز هشتم و كوچيدن به عرفات و مشعر و منا، كه هر بيننده‌اى را خيره مى‌كند و هر قدرت طاغوتى را از اين اجتماع آن هم با هدفى واحد و عملى واحد و نيّتى خالص شگفت زده مى‌نمايد و دل او و يارانش را؛ همچون ماهىِ دريا غرق در درياى رعب و وحشت مى‌نمايد، اگر يك مسأله سياسى و اجتماعى نيست پس چيست؟! قِيٰاماً لِلنّٰاسِ ³، مَثٰابَةً