59
حج و تاريخ
تاريخ آينۀ تمام‌نماى گذشته است؛ گذشته‌اى دور و دراز با اتفاقات گوناگونش، با فراز و نشيبهايش، با جنگها و ويرانيهايش ، با حوادث طبيعى و آسمانى‌اش و . . .
با نگاهى به تاريخ خواهيم ديد كه حج و مقصد اوليّۀ حجّاج؛ يعنى كعبه چه حوادثى را به خود ديده و چگونه قرنها، از زمان آدم عليه السلام تاكنون، پا برجامانده و تا قيامت پابرجا و استوار خواهد ماند؟!
نمونه‌هايى از آنچه بر كعبه و مسجد الحرام گذشته؛ اعم از تخريبهاى پياپى سيلها، آتش سوزيها، حملات و... را به نقل از كتب تاريخ خواهيم آورد و سعى خواهيم كرد در نقل مطالب وبررسى كتب تاريخ، ترتيب زمانى را رعايت كنيم تا سير تحوّلات و تغييراتى كه در اين‌عمل عبادى - سياسى واماكن‌متبركۀ متعلّق‌به آن حاصل شده، به ترتيب بيان شود:
1 - اعلاق النفيسه؛
كتابى است در تاريخ و جغرافيا ، به قلم احمد بن عمر بن رسته كه دكتر حسين قره چانلو آن را ترجمه كرده و انتشارات امير كبير در سال 1365 منتشر ساخته است. اين كتاب مربوط به قرن سوم هجرى بوده و در توصيف اماكن، بسيار ارزنده است . نويسنده در ارتباط با اوضاع و احوال مكه، بنيان كعبه و ساختمان و اوصاف آن، سخن گفته و تجديد بناها ، تعميرات و تغييرات كعبه و حرم را شرح داده است. او همچنين به چگونگى كعبه در عهد ابراهيم عليه السلام تا قرن سوم (زمان تأليف كتاب) پرداخته و اندازه‌هاى داخل وخارج و طول و عرض كعبه را نشان داده و روزنه‌هاى كعبه را كه براى