12
ربّكم فتهلكوا» يا «لو ترك النّاس الحج انزل عليهم العذاب ». 1
بايد دانست كه حج: «رياضة نفسانية و طاعة مالية ، و عبادة بدنيّة قولية و فعلية » است.
حج، عشق و تعبّد است، بندگى خداست، يك بسيج توحيدى است؛ بسيج بر ضدّ تفرقه، مرزهاى مصنوعى كه استعمارگران براى ايجاد تفرقه بين مسلمانهاى جهان به وجود آورده‌اند، بسيج بر ضدّ ملّى‌گرايى، شرك و...
در حج است كه مسلمانها با عالم بالا هماهنگى مى‌كنند؛ همانگونه كه فرشتگان طواف بيت المعمور را بجا مى‌آورند، اينان برگِرد بيت‌اللّٰه (كعبه) به طواف مشغول مى‌شوند. نه تنها بُعد معنوى حج كه بعد اقتصادى اين فريضه نيز بسيار مهم و مورد تأكيد است. در بحار الأنوار آمده است: «...حجوا تستغنوا»، نيز «حجوا اعتمروا و تصح أجسامكم و تتسع أرزاقكم و يصلح ايمانكم و تكفّوا مؤنة النّاس و مؤنة عيالاتكم ...». 2
اينها بخش اندكى از منافعِ بسيارِ حج است كه خداوند خود در آيه 28 سورۀ حج فرموده است: لِيَشْهَدُوا مَنٰافِعَ لَهُمْ....
حج، بندگى بى چون و چراى خداست، يك آزمايش بزرگ است، عشق و عبوديّت است، پرواز به سوى خداست، موجب بخشش خطاهاى - گذشتۀ - زائر بيت‌اللّٰه است.
به فرمودۀ على عليه السلام حج، تكبّر و خودخواهى را از قلبها مى‌زدايد و تواضع و فروتنى در دل ايجاد مى‌كند؛
«... اخراجا للتّكبر من قلوبهم و اسكانا للتذلّل في نفوسهم ». 3
و حج به انسان آرامش مى‌بخشد؛
«الحجّ تسكين القلوب ».
كوتاه سخن آن كه: حج زنده كنندۀ آثار رسول خداست و كعبه مركز و محور قيام