118داد. ابن‌زياد نيز مختار را از زندان آزاد كرد و به او سه روز مهلت داد تا در كوفه بماند. 1
پس از آن، مختار به مكه و سپس به طائف رفت و پس از يك سال اقامت در طائف، به مكه بازگشت و با عبدالله بن زبير كه از بيعت با يزيد سرپيچى كرده و در اين شهر عليه او شوريده بود، بيعت كرد. مختار تا زمان حمله لشكر يزيد به مكه و محاصره مكه و مسجدالحرام، كنار ابن‌زبير باقى ماند و به همراه نيروهاى وى، عليه لشكر شاميان جنگيد. پس از مرگ يزيد و بازگشت لشكر وى به شام، مختار كه منتظر بود ابن زبير، او را به ولايت كوفه تعيين كند و پى برد كه اين انتظار او برآورده نمى‌شود، از مكه خارج شد و به كوفه بازگشت و با توجه به وضعيت سياسى كوفه در آن وقت - كه مردم كوفه، عمرو بن حُريث، عامل ابن‌زياد را از اين شهر اخراج كرده بودند - براى قيام، زمينه‌سازى نمود و جنبش سياسى خود را آغاز كرد. 2
مورخان، دانشمندان و پژوهشگران، ديدگاه‌هاى مختلفى را درباره شخصيت مختار و اهداف و انگيزه‌هايش از قيام بيان داشته‌اند؛ برخى، مختار را شخصيتى قدرت‌طلب و سودجو دانسته‌اند كه هدفش از قيام كردن، صرفاً رسيدن به حكومت بوده و در اين راه، انتقام از قاتلان امام حسين(ع) را بهانه و مستمسك خود قرار داده است. اما بيشتر علماى شيعه، با استناد به رواياتى كه در مدح مختار وارد شده است، او را مورد تأييد اهل‌بيت(عليهم السلام) و قيامش را به حق دانسته‌اند.
(تصوير شماره 92)
درباره شخصيت مختار و ماهيت قيام وى، تاكنون تحقيقات فراوانى صورت گرفته است و موافقان و مخالفان وى، هريك تلاش كرده‌اند با ارائه دلايل و شواهدى از كتاب‌هاى تاريخ و روايات، به اثبات ديدگاه خود بپردازند. در اينجا به‌طور خلاصه، مرورى بر روايات و اقوال تاريخى وارد شده در اين‌باره خواهيم داشت و براى آگاهى بيشتر از اين موضوع، خوانندگان را به ديگر تحقيقات، ارجاع مى‌دهيم.