16
بنيان‌گذار ديوان نقابت
عمربن فرج رخجى، 1 از تركان شاغل در ديوان عباسى - كه به واثق و متوكل خدمت كرده بود - در روزگار مستعين (خلافت 248 - 255ه .ق)، متصدى پرداخت مستمرى طالبيان گرديد. 2 سال 250ه .ق ابوالحسين يحيى‌بن عمربن يحيى‌بن حسين ذى‌الدمعة بن زيد الشهيدبن امام زين‌العابدين(ع)، بر اثر مضايقه شديد مالى و ناتوانى در پرداخت ديون به سامرا رفت و به وى (عمربن فرج) مراجعه كرد تا درباره صله و مستمرى خود يا گرفتن كمك‌هاى نقدى ديگرى كه ديوان به بزرگان طالبى مى‌پرداخت، با وى مذاكره كند. عمربن فرج به تندى با او رفتار كرد. 3 يحيى، توهين او را بى‌پاسخ نگذاشت و رخجى نيز دستور داد تا يحيى را بازداشت و زندانى كردند. يحيى با ضمانت خاندانش آزاد شد و در بغداد سكونت گزيد؛ اما اوضاع زندگى‌اش همچنان نامناسب بود تا اينكه دوباره به سامرا رفت و اين بار، با وصيف (سردار ترك) ديدار و درخواست كرد كه مقررى‌اى براى او برقرار شود. وصيف نيز پاسخ تندى به او داد و او اين تحقير را تاب نياورد و به سرعت رهسپار كوفه شد و عليه دستگاه خلافت قيام نمود. با آنكه او نخستين كسى از طالبيان بود كه بغداديان در قيام او شركت كردند، از سپاه طاهريان (كه در آن روزگار محافظان بغداد بودند)، شكست خورد و حوالى كوفه كشته شد و بسيارى از همراهانش