48

3. تقيه از نظر متقى‌منه (تقيه‌شوندگان)

تقسيمات تقيه از نظر متقى‌منه (شخص يا اشخاصى كه بايد به آنها تقيه كرد) بدين قرار است:

الف) تقيه از كفار

موارد اين نوع تقيه را مى‌توانيم در تقيه «مؤمن آل فرعون» ¹ و تقيه «عمّار ياسر» ² بيابيم. همچنين آيه تقيه ³ در همين زمينه نازل شده است؛ بنابراين اصل تشريع تقيه، براى تقيه از كفار و مشركان بوده است.

ب) تقيه از مسلمانان

يك - تقيه از غير هم‌مسلكان

از آنجا كه معمولاً اقليت شيعى در ميان اكثريت اهل سنت قرار داشتند، موارد اين نوع تقيه بيشتر به تقيه از عامه بوده است؛ گرچه مى‌تواند فراتر بوده و مثلاً تقيه شيعيان را در جامعه‌اى مانند يمن كه اكثريت آن زيدى‌مذهب هستند، نيز شامل شود.

تقيه از عامه، شامل تقيه از سلاطين و خلفاى اهل تسنن، تقيه از فقها و قضات عامه و تقيه از عموم مردم عامه مى‌شود كه از موارد عمده تقيه، از حكومت بوده است؛ چراكه شيعه در طول حيات خود، به ويژه در زمان ائمه(عليهم السلام)، به شدت از سوى حكام و سلاطين تحت فشار بوده، تا جايى‌كه در بعضى از ادوار تاريخ اسلام، متهم شدن شخص به زندقه براى او و حتى دستگاه حكومت، خوشايندتر از متهم شدن به تشيع بود. ⁴ تقيه از شيعيان غيراثناعشرى مانند فطحيه يا واقفيه نيز از همين قبيل است.