14با پيامبر(ص)، بدون قرآن مقدور نيست؛ همان‌گونه كه شناخت قرآن، بدون پيامبر(ص) ناممكن است. دستيابى به تمام حقايق قرآن، مقدور همگان نيست. از اين‌رو هركس به مقدار ظرفيت وجودى خود، بر اثر تعبد، تقوا و تدبر، بهره‌اى از فهم قرآن را به دست مى‌آورد. شناخت پيامبر(ص) نيز اين‌گونه است.
شناخت آن وجود نورانى براى پيروى بهتر و دفاع عالمانه از او در مقابل هجمه شُبهات دشمنان، نه تنها ضرورى، بلكه واجب است؛ هرچند شناخت تمام زواياى وجودى آن حضرت، مقدور همگان نيست؛ چنان‌كه نقل شده است: «پيامبر(ص) را جز خدا و على(ع)، كسى نشناخت»؛ يعنى شناخت يا از طريق قرآن يا از مسير اهل‌بيت(عليهم السلام) است و هركس به مقدار ارتباطى كه با قرآن و اهل‌بيت(عليهم السلام) دارد، راهى به سوى شناخت پيامبر(ص)، طى مى‌نمايد.
گفتنى است به سبب گستره سيره و تاريخ زندگانى پيامبر اعظم(ص)، هركس جنبه‌اى از زواياى آن را تحقيق و كاوش كرده است؛ از قبيل مغازى، مكاتيب الرسول، اخلاق الرسول، شمائل النبى(ص)، فضايل النبى(ص)، حقوق النبى(ص)، سيرة النبى و دلائل النبوه.
از جمله موضوعات مطرح درباره سيره آن وجود نورانى، ويژگى‌ها، صفات و امتيازاتى است كه خداوند به پيامبر اعظم(ص) عطا فرموده است كه از آنها به «خصائص‌النبى(ص)» تعبير مى‌گردد.
پيامبر(ص) به وسيله صفات و ويژگى‌هايى، بر ديگر پيامبران(عليهم السلام) و ساير مخلوقات، برترى و شرافت يافته و يگانه و ممتاز گرديده است. بعضى از خصائص، مربوط به شخص پيامبر(ص)، به عنوان هادى و پيام‌آور بوده و برخى ديگر، مربوط به مقام و جايگاه ولايت، حكومت و نبوت است. خصائص به دو دسته تكوينى و تشريعى تقسيم مى‌گردند. آنچه مربوط به اصل خلقت پيامبر(ص) بوده و دربردارنده حكم شرعى، تكليفى يا وضعى نيست، تكوينى و آنچه