17
فصل نخست: مفاهيم و كليات
مقدمه
بنيان هر زبانى بر واژه‌هايش استوار است و هر كلمه‌اى معنا يا مفاهيم ويژه‌اى دارد كه گاه همين مفاهيم باعث شيوع و شهرت آن واژه مى‌شوند. گستره كاركرد واژه‌ها از محدوده روابط بينابينى و اجتماعى فراتر است و در بسيارى موارد، واژه‌ها براى انتقال مفاهيم مثبت و منفى ابزارى قدرتمندند؛ به‌گونه‌اى كه گاه فهم لغتى مصطلح، به تبيين و توضيح فراوانى نياز دارد. كاركرد واژه‌ها و اصطلاحات در حوزه دين و انديشه، توسعه بيشترى دارد. در تاريخ اسلام هم با انبوهى از اين واژه‌ها و اصطلاحات مانند امت، ملت، نحله، فرقه، شيعه، سنى، اعتزال، جبر، اختيار و... ، مواجهيم. اين نوشتار نيز به مفاهيم و اصطلاحات خاص خود متكى است و بايد تعريفش را از اين واژه‌ها روشن كند تا بتواند تحليل‌هايش را بر آن استوار سازد.