53فروع دين جاى دهد تا بندگان او با انجام دادن آن و معرفت به همه وجوه و ابعاد، يك‌بار هم اسلام را تجربه كرده باشند. 1
حتى مى‌توان آيه شريفه جَعَلَ اللّٰهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرٰامَ قِيٰاماً لِلنّٰاسِ (مائده: 97) را چنين معنا كرد كه حج فرصتى بسيار مناسب و استثنايى براى تبليغ و نشر فرهنگ اصيل اسلام در ميان قشر وسيع و قابل توجهى از مسلمانان سراسر جهان است. حيات فكرى، دينى، فرهنگى و اجتماعى انسان، همواره با ارتباطات و ابلاغ پيام‌ها و تبليغات پيوند داشته است. امروز كه در عصر ارتباطات به‌سر مى‌بريم، بيش از هر زمان ديگرى به اين امر توجه شده است و سرنوشت فرهنگ‌ها، ملت‌ها و جريان‌هاى فرهنگى - اجتماعى جوامع، عمدتاً به ارتباطات وابسته است. 2
از آنچه گفته شد، اهميت حج در تقويت هويت دينى مسلمانان و تقويت مبانى نظرى و ماهوى امت اسلامى مشخص شد.
3. پيشينه ابعاد تبليغى حج و امت اسلامى
شناخت حقايق و آموزه‌هاى دينى و نيز انتقال آن به نسل‌هاى بعدى، موضوع مهمى است كه هميشه مورد توجه رهبران دينى از صدر اسلام تاكنون بوده است. حج و زمان انجام مناسك حج، يكى از فرصت‌ها و بسترهاى مناسبى بوده و هست كه هم مردم به شناخت و آگاهى كافى از معارف اسلام دست مى‌يابند و هم ابزار مناسبى براى انتقال آن به ديگر انسان‌ها در مناطق دور و نزديك مى‌باشد. به اين ترتيب رهبران دينى، همواره از پايگاه حج براى تقويت هويت و مبانى امت اسلامى بهره برده‌اند.
ابعاد تبليغى حج از همان ابتداى ساخت كعبه و تشريع حج با آن همراه بود. اين پيام‌رسانى و انتقال انديشه‌ها و افكار در سيره عملى پيامبر اكرم(ص) و ائمه معصومين(عليهم السلام) به‌خوبى قابل مشاهده است. پيامبر اكرم(ص) در مدت سيزده سال اقامت در مكه با