14باوجود مسلمان شدن مالك اشتر در عصر رسول الله(ص)، از او در شمار صحابه ياد نكرده‌اند و بنا بر قول مشهور، مالك از تابعين بود. ¹ حتى وى نيز از تابعى بودنش سخن گفته است. ²

2.نقش مالك در تحولات عصر خلفا

از نقش مالك در نبردهاى «رِدّه» گزارشى وجود ندارد. اما وى در جايگاه يكى از خانواده‌هاى اصيل عرب و شاخص‌ترين شخصيت‌هاى قبيله نخع، در زمان خلافت «ابوبكر» (11-13ه .ق) به شام رفت و در فتوحات اين منطقه نقش بارزى داشت. پس از نبردهاى شجاعانه وى در فتوحات شام، «ابوعبيده جراح» وى را به فرماندهى سپاهيان زبده برگزيد. ³ او در سال 14ه .ق پيش از نبرد «قادسيه» به عراق آمد و سپس در اين نبرد با ايرانيان جنگيد و پس از آن با ساخته شدن كوفه در سال 17ه .ق در آن شهر ساكن شد. ⁴

البته قبيله بزرگ مذحج، كه نخع يكى از طوايف آن مى‌باشد، حتى پيش از اسلام نيز در عراق حضور داشتند و در «حيره» و ميان اين شهر و «انبار» ساكن بودند. با ظهور اسلام و فتح عراق در زمان خلافت ابوبكر و «عمر»، بيشتر نخعيان به سپاه