289شهرى پرجمعيت، نقش داشته كه با رشد و توسعه، استمرار پيدا كرده است؛ تاريخ آغاز بناى آن، در هاله‌اى از ابهام قرار دارد؛ هم‌چنان‌كه اطلاعات مربوط به آن، ناچيز و اندك است. شايد عضدالدوله در سال 369 ه . ق980/م، دستور ساخت آن و نيز ساخت مرقد امام حسين(ع) را داده است؛ همان‌طوركه ابن اثير مى‌گويد: «عضد الدوله در سال 369 ه .ق/ 980م، شروع به... نمود و همين اقدامات را براى بارگاه امام على و امام حسين(عليهماالسلام) انجام داد». 1
گويا دو عمارت مربوط به مرقد اميرمؤمنان و مرقد فرزند بزرگوارش، امام حسين(عليهماالسلام)، در نيمه دوم سال 371 هجرى به بهره‌بردارى رسيده و عمليات ساخت آنها تكميل شده است. عضدالدوله در روز دوشنبه، 26 جمادى‌الاولى، به زيارت بارگاه اميرمؤمنان(ع) رفت تا افزون‌بر زيارت، از روند ساخت‌وساز آن عمارت و نيز نيازمندى‌هاى آن، باخبر گردد و نياز مجاوران مرقد مطهر آن حضرت(ع) را فراهم نمايد تا مجاورت بارگاه آن امام همام‌رنگ و شكل ديگرى به خود بگيرد و به مرور زمان به شهرى آباد تبديل گردد. ابن‌طاووس در كتاب «الفرحة»، به نقل از دست نوشته سيد على بن عرام الحسينى (670 ه .ق/ 1272 م يا 671 ه .ق/ 1273م) مطلبى را در اين‌باره نقل مى‌كند و مى‌گويد:
يحيى بن عليان، متولى و خزانه‌دار مرقد مولا على بن ابى‌طالب(ع) نقل مى‌كند كه پشت جلد كتابى، مطلبى را با خط جدش، شيخ ابى عبداللّه محمد بن السرى، مشهور به ابن برسى(رحمه الله)، مجاور بارگاه نجف اشرف كه درود و سلام خداوند بر صاحب آن بارگاه باد، پيدا كرده است كه ايشان در آن دست نوشته، چنين گفته است: عضدالدوله، دو مرقد مطهر نجف اشرف و كربلاى معلّا را در ماه جمادى‌الاولى سال 371 هجرى، زيارت كرد. او وارد بارگاه مطهر امام حسين(ع) شد... و در 25 جمادى‌الاولى سال 371 هجرى، راهى كوفه گرديد و از آن شهر بازديد نمود. سپس در دومين