272
تصوير شماره 71. نماى شرقى ديوار از داخل.
الامين، اين مطلب را چنين توضيح مى‌دهد:
اين عبدالله، پدر سيف الدوله و ملقب به ابوالهيجاء است. مكتفى عباسى، در سال 293 ه .ق/ 906م، ولايت موصل را به او سپرد. بر اين اساس، بناى عبدالله بن حمدان قبل از بناى عضدالدوله ديلمى بوده است؛ زيرا عبدالله ابن حمدان، قبل از سال 1317 ه .ق/ 929 م از دنيا رفت.
هيچ‌يك از پژوهشگران، تاريخ دقيق اين بنا را مشخص نكرده‌اند. به نظر من، به احتمال زياد، دستور ساخت اين بنا، در سال 311 ه .ق/ 923م، بوده است؛ چراكه ابوالهيجاء در آن سال، به نيابت از خليفه عباسى، مكلف به زيارت خانه خدا شده است يا اينكه خودش تصميم گرفته است كه در آن سال به زيارت خانه خدا برود. حتماً ابوالهيجاء در كوفه، براساس عادت حاجيان عراق، توقف كرده و به زيارت قبر اميرمؤمنان(ع) رفته باشد. سپس دستور بازسازى آن را داده و راهى زيارت خانه خدا شده باشد؛ همان‌گونه كه حوادث مربوط به زندگى او، اين موضوع را ممكن مى‌سازد؛ چراكه به هنگام بازگشت ابوالهيجاء از مكه به همراه حجاج، ابوطاهر قرمطى متعرض آنان شد و تعداد زيادى از آنها را به قتل رسانيد.
عبدالله در دفاع از كاروانش، تلاش نمود. اما در نهايت، قرمطى پيروز شد و اموال