30«هنگامى كه خورشيد غايب مى‌گردد و اجماع وجود دارد كه وقت مغرب غروب شمس است». ¹ همان‌طور كه روشن است، در اين روايت وقت نماز مغرب و افطار صائم يكى دانسته شده است. نووى نيز اتفاق علما را بر تعجيل افطار بعد از غروب شمس نقل مى‌نمايد: «اصحاب ما و ديگر علما توافق نظر دارند كه بعد از غروب خورشيد تعجيل افطار مستحب مى‌باشد». ²

شيخ صدوق، از محدثين بزرگ شيعه، نيز روايتى را اين‌گونه نقل مى‌نمايد:

«وَ قَالَ الصَّادِقُ(ع): إِذَا غَابَتِ الشَّمْسُ فَقَدْ حَلَّ الْإِفْطَارُ وَ وَجَبَتِ الصَّلَاةُ». ³ از روايت ديگرى نيز هم‌زمانى وقت افطار و وقت نماز مغرب به‌خوبى قابل برداشت است؛ گرچه حكم ذكرشده در آن مربوط به موضوعى ديگر است:

عَنْ زُرَارَةَ قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ(ع): وَقْتُ الْمَغْرِبِ إِذَا غَابَ الْقُرْصُ - فَإِنْ رَأَيْتَهُ بَعْدَ ذَلِكَ وَقَدْ صَلَّيْتَ أَعَدْتَ الصَّلَاةَ وَمَضَى صَوْمُكَ وَتَكُفُّ عَنِ الطَّعَامِ إِنْ كُنْتَ قَدْ أَصَبْتَ مِنْهُ شَيْئاً. ⁴

زراره از امام باقر(ع) نقل مى‌كند كه ايشان فرمودند: وقت مغرب زمانى است كه قرص خورشيد غايب گردد؛ پس اگر بعد از آن قرص را ديدى درحالى‌كه نمازخوانده‌اى، نماز را اعاده مى‌كنى ولى روزه‌ات صحيح است. ولى بايد از غذا خوردن دست بكشى، اگر چيزى از آن خورده‌اى.

گرچه در اين روايت امام باقر(ع) درصدد بيان حكم صحت يا عدم صحت نماز و روزه‌اند، ولى روايت به‌خوبى بيانگر اتحاد وقت نماز مغرب و زمان افطار صائم، يعنى غروب و سقوط شمس، مى‌باشد.

موضع سوم مربوط به يكى از اعمال مهم حج، يعنى زمان افاضه از عرفات