31
4 . زرتشتى‌گرى
در شبه جزيره، اقليتى پيرو دين زرتشت بوده و در ميان اعراب به مجوس شهرت داشته‌اند. البته گفتنى است بيشتر زرتشتيان ساكن در شبه جزيره، ايرانيانى بودند كه در يمن، عمّان وبحرين سكونت داشتند. همچنين گرايش‌هايى به مانويت نيز در بعضى اعراب قريش ديده مى‌شده 1 و در مناطق حيره نيز به سبب نزديكى به ايران زرتشتى‌گرى رايج بوده است.
5 . حنفا
تا كنون «حنيف» به عنوان دين مطرح نبوده و در گذشته كسانى را كه پيرو دين ابراهيم عليه السلام بوده‌اند، حنيف يا حنفا خوانده‌اند. پايه‌هاى اين اعتقاد بر يكتاپرستى و نفى شرك استوار بوده است. خداوند در قرآن كريم دين ابراهيم عليه السلام را اين‌گونه وصف مى‌كند: مٰا كٰانَ إِبْرٰاهِيمُ يَهُودِيًّا وَ لاٰ نَصْرٰانِيًّا وَ لٰكِنْ كٰانَ حَنِيفاً مُسْلِماً وَ مٰا كٰانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ . 2
شايسته است گفته شود كه پيروان اين اعتقاد در شبه جزيره بسيار اندك بوده‌اند.
آنان با تعقل و رأى و نظر خود، از پرستش بت‌ها و ساير خدايان خوددارى كرده، به اعتكاف مى‌پرداختند. براى بت‌ها قربانى نمى‌كردند و آنان را نمى‌پرستيدند. از عادات بد جاهلى به‌دور بودند و حج را همانند عصر ابراهيم عليه السلام انجام مى‌دادند. آباء و اجداد پيامبر صلى الله عليه و آله همه بر اين دين بوده‌اند.
6 . بت پرستى
از زمان بناى كعبه به دست حضرت ابراهيم عليه السلام ، آيين توحيدى و دين حنيف در مكه رواج يافت و حضرت اسماعيل عليه السلام نيز آن را تداوم بخشيد. مردم آن عصر تقدس و