47بنابراين، با توجه به آتش‌سوزى و تخريب مسجدالنبى (ص) در سال‌هاى 654 و 886 1، تشكيك در جايگاه محراب و منبر و حجرات حضرت، 2 عدم امكان تطبيق مفاد روايات و اختلاف نسخه و اجمال روايت امام صادق عليه السلام در تعيين محدودۀ مسجد، بايستى به اخذ قدر متيقن در تعيين محدوده قديمِ مسجدالنبى (ص) ، ملتزم شويم. 3
از آنجا كه در بخش آينده، در تعيين اماكن تخيير مسافر، ممكن است مسجدالنبى (ص) در زمان صدور روايات باب، مورد نظر قرار گيرد - چنان‌كه برخى از فقهاى بزرگوار به آن قائل‌اند - به سير تاريخى و بيان محدوده مسجد در دوران ائمه عليهم السلام مى‌پردازيم.
با گسترش فتوحات، جمعيت مسلمانان افزايش مى‌يافت و در اين ميان، مدينه به عنوان مركز خلافت، جمعيت بيشترى را به خود جذب مى‌كرد. بنابراين، «عمر» در سال 17 .ق تصميم گرفت تا خانه‌هاى اطراف را بخرد و آنها را ضميمه مسجد سازد. او در سمت قبله، حدود پنج متر، در سمت غرب ده متر و در سمت شمال پانزده متر را به مسجد افزود. مجموع مساحت افزوده شده 1100 مترمربع بود و در نتيجه مجموع مساحت مسجد به 3575 مترمربع رسيد. 4
«عثمان» نيز وسعت مسجد را نسبت به زمان عمر، زيادتر كرد، به‌طورى‌كه به 4071 مترمربع رسيد. البته اين دو توسعه تنها اندكى در سمت جنوب و بيشتر در قسمت