40مقابل كسانى نيست كه مرزها را زير پا مى‌گذارند و حدود الهى را ناديده مى‌گيرند. حسن خلق به اين معنا نيست كه اگر با منكرى روبه‌رو شديم، سكوت كنيم و لبخند بزنيم يا برابر رفتار زشت ديگران واكنش شايسته نشان ندهيم؛ زيرا رفتار تند و شديد، در جايى ناپسند است كه هنوز به مقدسات و ارزش‌ها اهانت نشده باشد. اما هنگامى كه افراد با مرزشكنى، ارزش‌هاى دينى و اخلاقى را زير پا مى‌گذارند، نخستين مرحله امر به معروف و نهى از منكر اين است كه با اخم و روى ترش، نارضايتى خود را اعلام كنى. على (عليه السلام ) فرمود: «

امَرَنا رَسُولُ اللهِ انْ نَلقَى اهلَ المَعاصِي بِوُجُوهٍ مُكفَهِرَّةٍ » ¹؛ «پيامبر (صلى الله عليه و آله ) به ما دستور داده است با معصيت‌كاران با چهره‌اى خشن و روى ترش، روبه‌رو شويم».

بنابراين نبايد خوش‌اخلاقى را با ترس اشتباه گرفت. افرادى هستند كه مقابل هنجارشكنان، مفسدان و لاابالى‌ها كوتاه مى‌آيند و نهى از منكر نمى‌كنند. آنان ادعا مى‌كنند كه بايد خوش‌اخلاقى كرد تا افراد به دين جذب شوند؛ درحالى‌كه اين امر با مبانى اسلام سازگار نيست. چنين منطقى مغالطه است.

2. لطافت كلام

از ديگر حدود حسن خلق، لطافت و نرمى در گفتار است؛ يعنى در معاشرت با ديگران بايد از كلمات زيبا، مناسب و قابل فهم استفاده كرد. از كلمات زننده و نيش‌دار استفاده نكرد و فهم مخاطب را در نظر گرفت. بايد با مردم به‌قدر فهمشان سخن گفت و از چاشنى پند و لطافت نيز بهره برد. دشوارگويى و اظهار فضل گوينده، سبب رنجش شنوندگان مى‌شود.

3. روى گشاده

از حدود حسن خلق، گشاده‌رويى و آميختن برخوردها با لبخند است. اين ويژگى هم جاذبه مى‌آفريند و هم رفتار و سخن فرد را دل‌نشين مى‌كند. پيامبراعظم (صلى الله عليه و آله ) در