29 گردش كنند و اطلاعاتى از آنها به دست آورند و همين علاقه و اهتمام سبب شد كه دارا يكى از افتخارات خود را اين بداند كه توانسته با ايجاد آب‌راهى كشتى‌ها را از مصر تا ايران بياورد، اقدامى‌كه بى‌شك از بزرگ‌ترين كارها در تاريخ بازرگانى جهانى است. 1
گفتنى است كه بيشتر مورخان يا جغرافى‌نويسانى كه درباره وجود ايرانيان در جده سخن گفته‌اند، به بناهاى باشكوهى نيز كه آنها از سنگ در آنجا ساخته‌اند، اشاره كرده‌اند. اين اشاره به اين دليل است كه در اين نواحى به كار بردن سنگ، آن هم تراش خورده در ساختن خانه يا ديوار ناشناخته بوده و به همين سبب اين گونه بناها به چشم مى‌آمده و گفتنى بوده است و اين ويژگى در تاريخ شرق افريقا در «زنگبار» و «بندركيلوا» كه قرن‌ها ايرانيان در آنجا مى‌زيستند و حكومت مى‌كردند، براى مورخان جالب توجه و گفتنى بوده است. درباره آثار بازمانده از بندر كيلوا در شرق افريقا در آثار اين مورخان مى‌خوانيم:
مظاهر تمدن و فرهنگ ايرانى با تمام وضوح نزد آنان آشكار بود و سبك معمارى و خانه‌سازى با سنگ را ايرانيان در آنجا متداول كردند... ايرانيان در ساختن خانه‌هاى خود از سنگ‌هايى كه به اندازه‌هاى متساوى مى‌تراشيدند، استفاده مى‌كردند و آنها را به وسيله سيمان به روى يكديگر قرار مى‌دادند. بنابراين مى‌توان گفت، خانه‌سازى به وسيله سنگ براى نخستين‌بار به وسيله ايرانيان در شرق افريقا متداول گشت. 2