45
پاسخ
اين آيه در مورد مشركان است. مشركان، درحالىكه خدا را آفريدگار آسمانها و زمين مىدانستند، ولى غير او را يعنى بتها را مىپرستيدند، زيرا آنها را مالكان كارهاى الهى مىدانستند.
اين گروه بتپرست كه در توحيد ذاتى مشكلى نداشتند، ولى در توحيد ربوبى معتقد بودند كه كارهاى خدا مانند: 1. مغفرت از گناهان؛ 2.پيروزى در جنگ؛ 3. عزت در زندگى و مانند آنها، به بتهاى آنها تفويض شده است.
قرآن در نقد اين نظر مىفرمايد: از بتان كارى ساخته نيست. اگر خدا بخواهد زيانى به كسى برساند آنها نمىتوانند جلوگيرى كنند و اگر بخواهد سودى به كسى برساند، نمىتوانند جلوگيرى كنند. بنابراين، بايد بگوييم خدا كافى است و در امور بر او توكل كنيم.
با توجه به تفسير آيه، روشن شد كه تشبيه توسّل به اولياى الهى، به عمل مشركان، تفسير به رأى است كه جايگاه چنين مفسرى به فرموده پيامبر(ص) آتش است؛ زيرا مشركان، در توحيد ربوبى، به تمام معنى مشرك بودند و تصور مىكردند كه كارهاى خدا به واسطهها واگذار شده است، و لذا آنان را فعّال مايشاء در سرنوشت بندگان مىدانستند، درحالىكه موحّدان در تمام مراحل موحدند:
1. توحيد در ذات خدا، يعنى اينكه مثل و نظيرى ندارد.
2. توحيد در صفات، علم و قدرت او عين ذات اوست، نه زائد بر ذات.