19
فصل اول: جايگاه حج
1. حج، صحنه آموزش
حج در فرهنگ اسلام صحنه آموزش و فراگيرى آموزه‌هاى ناب مكتب نبوى است. شاگردى درست در اين مكتب، مى‌تواند به زودى شخص را در جايگاه استادى بنشاند و از او انسانى كارآمد در زمينه‌هاى گوناگون فرهنگى، اجتماعى، اقتصادى و سياسى بسازد. به تعبير شهيد مرتضى مطهرى:
درس‌هايى است كه بايد از حج و براى حج ياد بگيريم. اينكه مى‌گوييم درس است، مقصود اين است كه غير از اعمال ظاهر و مناسك معروف، يك سلسله درس‌هاى ديگر هم هست كه بايد از حج ياد بگيريم؛ زيرا اسلام به اعتراف همه علماى اسلام، در همه دستورهاى خود، منظورهاى عالى و مقدّسى را در نظر گرفته است.
حج بايد معلم و ما بايد متعلم باشيم. آن درس‌هايى كه ما بايد از حج بياموزيم، مقدماتى است براى رسيدن به منظورهاى عالى اسلام از اجتماع عظيم حج، و ما خود آن منظورها را از قرآن و سنت آموخته‌ايم. فقط بايد مراقبت كنيم كه اين منظورها واقعاً تأمين شود. اسلام ما را يعنى ملل مختلف