101انجام مى‌دهد، درحالى‌كه روح او همچنان در آغاز ميقات و در خوابى خوش آرميده است.

حكايت

حسن بصرى را پرسيدند: «اى شيخ! دل‌هاى ما خفته است، كه سخن تو در دل‌هاى ما اثر نمى‌كند، چه كنيم؟» گفت: «كاشكى خفته بودى! كه خفته را بجنبانى، بيدار گردد. دل‌هاى شما مرده است كه هرچند مى‌جنبانى بيدار نمى‌گردد». ¹

4. انواع نيت و كمال آن

«تحقق امور عبادى، مانند نماز، حج و عمره، بدون قصد قربت و خلوص نيت از شائبه ريا، ممكن نيست. در قصد قربت همين مقدار كافى است كه مكلّف در متن عمل از آغاز تا انجام نيت كند كه «اين كار را به دستور خداوند انجام مى‌دهم.

فرمان‌بردارى از خدا بدون انگيزه و هدف نيست، و حتماً غايتى دارد. غايت اين فرمان‌بردارى را بايد در مقدار معروف و همت فرمانبر جست.

مؤمنان از سه گروه بيرون نيستند؛ يعنى عبادت آنها يا از سنخ پرستش بردگان يا از قبيل تعبّد سوداگران يا از نوع عبادتِ آزادگان است. انگيزه برخى از آنان رسيدن به بهشت و نعمت‌هاى آن است. بعضى در پى رهايى از دوزخ خدا هستند. اما عده‌اى سالك صالحند و هدفى برتر از اين دو گروه دارند. آنان نه از سر شوق رسيدن به بهشت خدا را مى‌پرستند و او را فرمان مى‌برند و نه از خوف دوزخ، بلكه چون خدا را شايسته پرستش مى‌دانند او را عبادت مى‌كنند.

انگيزه سالك صالح در عبادت‌ها، به‌ويژه در حج و عمره، اين است كه خليفه خدا شود. پس از اينكه مقام برين خليفه خدا شدن پيموده شد، نوبت به سفر برتر مى‌رسد، و