31ب) عليت معنوى و غيبى؛ كه مربوط به امور معنوى است و از راه غيب به انسان مىرسد و عليت آن قابل حس و استنتاج عقلى نيست.
اقسام علل طبيعى
علل مادى و طبيعى بر چند قسم است:
الف) عليت ماده اولى
خداوند متعال درباره عليت دخان نسبت به آسمان مىفرمايد: ثُمَّ اسْتَوىٰ إِلَى السَّمٰاءِ وَ هِيَ دُخٰانٌ؛ «سپس به آفرينش آسمان پرداخت، در حالى كه بصورت دود بود». (فصّلت: 11)
و نيز نسبت به موجودات زنده مىفرمايد: وَ جَعَلْنٰا مِنَ الْمٰاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ؛ «وهر چيز زندهاى را از آب قرار داديم؟!». (انبياء: 30)
و نسبت به آتش مىفرمايد: اَلَّذِي جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نٰاراً؛ «همان كسى كه براى شما از درخت سبز، آتش آفريد». (يس: 80)
و نسبت به خلقت انسان مىفرمايد: إِنّٰا خَلَقْنٰاهُمْ مِنْ طِينٍ لاٰزِبٍ؛ «ما آنان را از گل چسبندهاى آفريديم!». (صافات: 11)
و نسبت به خلقت جن مىفرمايد: وَ الْجَانَّ خَلَقْنٰاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نٰارِ السَّمُومِ؛ «و جن را پيش از آن، از آتش گرم وسوزان خلق كرديم!» (حجر:27)
ب) عليت انسان
خداوند متعال مىفرمايد:
وَ لَوْ لاٰ دَفْعُ اللّٰهِ النّٰاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوٰامِعُ... (حج:40)