30خداوند مىفرمايد: وَ اللّٰهُ خَلَقَكُمْ وَ مٰا تَعْمَلُونَ؛ «با اينكه خداوند هم شما را آفريد و هم بتهايى كه مىسازيد». (صافات: 96)
همچنين خطاب به پيامبرش مىفرمايد:
مٰا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَ لٰكِنَّ اللّٰهَ رَمىٰ (انفال: 17)
و اين تو نبودى [اى پيامبر كه خاك و سنگ به صورت آنها] انداختى، بلكه خدا انداخت!
خداوند متعال همچنين مىفرمايد: قُلْنٰا يٰا نٰارُ كُونِي بَرْداً وَ سَلاٰماً عَلىٰ إِبْرٰاهِيمَ؛ «گفتيم: اى آتش! بر ابراهيم سرد وسالم باش». (انبياء: 69)
از اين آيه استفاده مىشود تنها خالق مستقل در تدبير كه تدبير هر چيزى به فرمان اوست و مىتواند از تأثير علل جلوگيرى كند خداست.
ودرباره قصه ذبح حضرت اسماعيل(ع) مىفرمايد: ...قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيٰا...؛ «...آن رؤيا را تحقق بخشيدى...». (صافات: 105)
از اينكه با وجود اصرار حضرت ابراهيم(ع) بر بريدن سر فرزندش با كارد خدا نخواست بريده شود به دست مىآيد او تنها فاعل و خالق مستقلى است كه فعل ديگران به اراده و مشيّت او وابسته مىباشد.
قانون عليت و توحيد افعالى
با مراجعه به قرآن كريم پى مىبريم كه خداوند متعال علقه بين ظواهر طبيعى و مادى اعمّ از سبب و مسبّب، شرط و مشروط، معدّ و شيء محتاج به اعداد را پذيرفته است، در عين اينكه خودش را علّة العلل در پديد آمدن كائنات معرفى مىكند،
علّيت بر دو قسم است؛
الف) عليت مادى و طبيعى؛ كه مربوط به امور مادى و طبيعت است.