83بنابراين چگونه مىتوان بر تحليلى تكيه كرد كه تنها يك فرقه اسلامى را در برمىگيرد؛ فرقهاى كه شامل يك پنجم يا يك چهارم مسلمانان مىشود. درحالىكه سند و متن آن چنين وضعيتى دارد. پس تكيه بر چنين نقلى، فريبكارى و گمراهى است و عقل آدمى آن را نمىپذيرد.
4. عبدالله بن سبأ، يك اسطورة تاريخى
قرائن و شواهد و اختلافهاى موجود دربارۀ اين مرد و تاريخ تولد و زمان اسلام وى و محتواى دعوتش، به پژوهشگر اجازه مىدهد كه بگويد، داستان عبدالله بن سبأ همان داستان مجنون بنىعامر و بنىهلال است. اينگونه مردان و قهرمانان، ساخته و پرداختۀ قصهگويان و افسانهپردازان و ديوانگان است.
عيش و نوش دولتهاى بنىاميه و بنىعباس به اوج خود رسيده بود و هرچه زندگى فراختر و اسباب لهو و لعب فزونى مىيافت، انگيزهها و زمينههاى جعل را بيشتر مىكرد و بازار خيال را رونق بيشترى مىداد. قصهها و مثلها ساخته شدند تا آنكه پردهنشينها و خوشگذرانها و پروردگان نعمت با آنها سرگرم باشند. 1
اين سخن مصلح بزرگ، كاشفالغطا است. شايد همين عامل موجب پيدايش انديشۀ پژوهش در بزرگان روزگار شده و آنان را به اين نتيجه رسانده كه، عبدالله سبأ به اسطوره نزديكتر است تا واقعيت. نويسنده