38و ولايت گسترده‌ترى باشد، دريافتش از حقايق غيبى و باطنى بيشتر است.

بنابراين، دايره ولايت و باطن رسولان اولوالعزم، از انبياى غير اولوالعزم گسترده‌تر است و اين احاطه بالذات، شأن مقام ولايت است. نبوت، اختصاص به ظاهر دارد و براى اخذ فيض، از مقام باطن خود كه ولايت باشد، كمك مى‌گيرد. نبى به اعتبار نبوت، مقام خلقى و ظاهرى است و ولايت، جنبه حقى و ربانى. انبيا به اعتبار مقام باطنى ولايت خود، متصل به حق و واسطه فيض هستند. پس مقام باطن آنها عين مقام ولايت آنهاست. ¹ «ولايت» در اينجا، هم معناى حبى دارد و هم معناى قربى؛ چون حب ملازم قرب است، اما گاهى به معناى اوْلى به تصرف نيز است.

مولوى در شرح حديث غدير

«مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِيٌّ مَوْلاهُ» ، آنجا كه از «مولا» سخن مى‌گويد، همه اين معانى را اراده كرده است:

زين سبب پيغمبر با اجتهاد نام خود و آن على مولا نهاد

گفت هر كو را منم مولا و دوست ابن عمّ من، على، مولاى اوست

كيست مولا، آنكه آزادت كند بند رقيت ز پايت بركند

چون به آزادى نبوت‌هادى است مؤمنان را از خدا آزادى است

اى گروه مؤمنان شادى كنيد همچو سرو و سوسن آزادى كنيد

ليك مى‌گوييد هر دم شكر آب بى‌زبان چون گلستان خوش خضاب

بى‌زبان گويند سرو و سبزه‌زار شكر آب و شكر عدل نوبهار ²

ولايت به اين معنا، داراى مراتب است. باطن ولايت، كنز مخفى است، ولى به حسب ظهور، داراى مظاهر و دواير گوناگونى است. تعدد آنها و