44
بعض قليل، بل اقل من العلوم الإلهية الغير المتناهية.
وهذه المسألة الخلافية الدائرة بين علمائنا اهل السنة و الجماعة لا لوم فيها على احد، و هي كالمسائل الخلافيه بين الأشاعرة و الماتريدية. نعم المختار عندنا هو القول الاخير الذي ذهب اليه عامة العرفاء و كثير من العلماء الأعلام... . 1
همانا خداوند متعال به بزرگ‌ترين محبوبش(ص) علوم غيبى بسيارى (از اولين روز تا آخرين ايام) داده كه قابل شمارش نيست. و علماى ما اختلاف كرده‌اند در اينكه آيا علوم غيبى آن حضرت(ص) به جميع كائنات احاطه دارد آن‌گونه كه مفاد عموم آيات و احاديث است، يا در آن تخصيص وجود دارد. اهل ظاهر معتقد به تخصيص‌اند و برخى از آنها به متشابهات تخصيص زده و برخى نيز به پنج موضوع غيبى تخصيص داده‌اند. و بسيارى از آنها به وقت قيامت تخصيص زده‌اند (كه همه امور غيب را مى‌داند جز اين موارد را). و اما عده بسيارى از علماى باطن يعنى صوفيه و پيروان آنان، معتقدند كه آيات و احاديث بر عمومش حمل مى‌شود و علم به آنچه بوده و خواهد بود يعنى (پيامبر) علم به مخلوقات از ابتدا تا روز قيامت دارد، با اينكه هر كدام از دخول غايت در معنى و خروجش، محتمل است، مقدار اندكى است، بلكه اين علوم جزء اندكى از علوم الهى غيرمتناهى است. و اين مسأله اختلافى كه بين علماى ما اهل سنت و جماعت داير است، در آن بر احدى ملامت نيست، و چنين اختلافى همچون مسائل اختلافى بين اشاعره و ماتريديه است. آرى قول