2064. بيمارى كه ترك جمع بر او دشوار است 5. زن شيرده و مستحاضه 6. مسلوس 7. عاجز از طهارت 8. عاجز از معرفت مانند افراد نابينا؛ 9. كسى كه بر جان و مال و ناموس خود بيم دارد 10. كسى كه مى‌ترسد ضررى به زندگى‌اش برسد 11. كارگرانى كه ترك كار بر آن‌ها محال است 12. جمع ميان مغرب و عشا در سرما و برف و باران و گِل و مانند آن.

حنفيه؛ نه در سفر و نه در حضر، در هيچ حال جمع ميان نمازها جايز نيست مگر در دو مورد: 1. نماز ظهر و عصر در عرفه براى مُحرم به حج، در صورتى كه نماز را پشت سر امام المسلمين يا نايب او به جا آورد 2. نماز مغرب و عشا در مزدلفه براى مُحرم به حج.

شافعيه؛ جايز است جمع: 1. براى مسافرى كه نمازش قصر است 2. جمع تقديم به سبب بارش باران و برف جايز است. براى حجاج مسافر نيز در عرفه جمع ظهر و در عصر و مزدلفه جمع بين مغرب و عشا سنت است.

مالكيه؛ اسباب جمع عبارت‌اند از: 1. سفر مباح مطلقاً 2.مرض 3. باران 4. گِل با ظلمت آخر ماه 5. حاجى در عرفه 6. حاجى در مزدلفه. ¹

تعداد و احكام نمازهاى نافله

1. نمودار نمازهاى غير واجب

اماميه؛ نمازهاى غير واجب را مندوب، مستحب يا نافله گويند. نمازهاى نافله دو قسم است: 1. نوافل راتبه 2. نوافل غير راتبه؛ مانند نوافل ماه رمضان و نافل راتبه دو قسم است:

1. راتبۀ تابع فرايض 2. راتبۀ غير تابع فرايض مانند نماز شب. ²