64از عقاب شديد پروردگار خود را حفظ كنيد «وَ اتَّقُوا اللّٰهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّٰهَ شَدِيدُ الْعِقٰابِ». ¹

باتوجه به اينكه جمع بين ثلاثه و سبعه در آيه شريفه «ثَلاٰثَةِ أَيّٰامٍ فِي الْحَجِّ وَ سَبْعَةٍ إِذٰا رَجَعْتُمْ» عشره مى‌گردد، چرا بعد از آن قرآن جمله «تِلْكَ عَشَرَةٌ كٰامِلَةٌ» را ذكر فرمود.

پاسخ براى اينكه بفهماند كلمه «واو» در آيه شريفه (سبعة اذا رجعتم) به معناى جمع است نه اينكه به معنى او مى‌باشد، چنانكه در آيه شريفه «فَانْكِحُوا مٰا طٰابَ لَكُمْ مِنَ النِّسٰاءِ مَثْنىٰ وَ ثُلاٰثَ وَ رُبٰاعَ» «واو» به معنى «او» آمده است. ²

باتوجه به اينكه كلمه عشره بعنوان يك عدد كامل است و دلالتى بر كمتر يا زيادتر از اين عدد ندارد چرا قرآن كريم بعد از كلمه عشره آن را توصيف به كلمه كامله نموده است؟ پاسخ اينكه ذكر كلمه كامله بعد از عشره بعنوان تأكيد ذكر شده چنانكه در آيه شريفه «حَوْلَيْنِ كٰامِلَيْنِ» نيز اينچنين است، يا اينكه معناى آيه شريفه «تِلْكَ عَشَرَةٌ كٰامِلَةٌ» آن است كه سه روز روزه در مكه و هفت روز در برگشت از مكه از نظر ثواب و پاداش كامل است گرچه به عنوان بدل براى قربانى واقع شده است. ³

در اينكه منظور از اتمام حج چيست در روايات وجوه مختلفى بيان شده است:

الف. تماميت و كمال حج به ديدار امام عليه السلام است. امام باقر عليه السلام مى‌فرمايد: «تمام الحجّ لقاء الامام». ⁴

ب. تماميت حج و عمره به اجتناب از رفث و فسق و جدال است. امام باقر عليه السلام مى‌فرمايد: