13كشمكش‌هاى سياسى وجود ندارد، عالى‌ترين درس مكتب تربيتى را فراگيريم و در مراجعت، ديگران را نيز آگاه سازيم، و همين كه به دردهاى عملى مسلمانان آگاه شديم، در صدد چاره و علاج برآييم و به طور خلاصه آئين برادرى جهانى اسلام را از سرگيريم و قيامت صغرائى را كه با چشم ديده‌ايم درس عبرت قرار دهيم و چون همۀ امتيازات مجعول بشرى را در اجتماع مكه مسخره انگاشته‌ايم، براى باقيماندۀ عمر بكوشيم تا هميشه خود را در محيط مقدس مكه ببينيم و وظائف انسانى را با سهولت انجام دهيم و همچنان‌كه در آن محيط روحانى از صفا و وفا و مهر و محبت برخورداريم، در محيط اجتماعى معمولى نيز آن‌گونه باشيم... و باز وقتى كه با نظر ديگرى به موضوع حج بنگريم خواهيم ديد كه اين مسأله مهمترين عبادت خداى متعال است و شأن عظيمى دارد به دليل اين كه، اگر قلب انسان جايگاه محبت خداى متعال نباشد، چه دليل دارد كه شخصى كسب و كار و تجارت و خانواده و دوستانش را ترك كند و رنج و مشقت سفر طولانى را به جان بخرد؟
پس سفر حج نشانۀ اخلاص شخص است و هر چه به مكه نزديك‌تر مى‌شود، بر اخلاصش مى‌افزايد و عاطفۀ عشق و صفايش بيشتر مى‌شود و با فزونى گرفتن جاذبۀ شوق، دلش از معصيت و گناه بيزار مى‌شود و از گناهان گذشته پشيمان مى‌گردد و احساس مى‌كند كه جز اشك ندامت چيزى او را شست‌وشو نمى‌دهد، پس براى