57
«كُلُّ مَعْلَمٍ لِعبادَةٍ مِنْ دُعاءٍ أَوْ صَلاةٍ وَ أَداءِ فَريضَةٍ» 1
«هر چيزى كه نشانهاى از عبادت باشد مثل نماز، دعا و اداى فريضه (در حج) مشعر محسوب مىشود.» 2
از مجموعه مطالب فوق چنين برداشت مىشود كه واژه مشاعر بيشتر به معناى اماكن حج و واژه شعائر در اغلب موارد به معناى اعمال و مناسك حج به
كار رفته است. البته گاه خلاف اين امر نيز ديده مىشود. چنانكه صفا و مروه در قرآن شعائر خوانده شدهاند در حالى كه مكان مىباشند، نه اعمال.
كاربرد مشاعر در دعا
در برخى از دعاها، واژه مشاعر در كنار كعبه، اركان و حُرُمات ذكر شده است كه اين امر نشان مىدهد اراده خداوند از مشاعر، مكانهايى چون مطاف (محدوده طواف)، مسعى (فاصله ميان صفا و مروه) و غيره است كه داراى حرمت و احتراماند. چنانكه در دعاى مواقف حج مىخوانيم:
«اَللَّهُمَّ رَبَّ الْبَلَدِ الْحَرَامِ وَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ»
«پروردگارا! اى صاحب مكه و ركن و مقام»
و پس از ذكر موارد فوق (كه همگى از سنخ مكان و يا امور مكانى مىباشند)
آمده است: