16سال پيش از آدم، فرشتگان آن‌را زيارت كرده و بدان حج گزارده‌اند، تو انتظار دارى مسائل آن طى چهل سال پايان پذيرد؟!». (زرارة قال: «قلت لأبي عبداللّٰه عليه السلام : جُعِلْتُ فِداكَ، أسألك في الحجِّ منذ أربعين عاماً فتفتيني.
فقال: يا زرارة! بيتُ يُحَجُّ [حجّ] إليه قبل آدم عليه السلام بِألفَيْ عام، تُريدُ أن تَفنى مسائِلُهُ في أربعينَ سنةٍ؟!). 1
آرى خانه‌اى كه مطاف فرشتگان قبل از آدم، كانون جمع پيامبران از آدم عليه السلام تا خاتم صلى الله عليه و آله و از آن پس محور امامان و اولياى خدا بوده و طى قرون بيشمارى ميلياردها انسان موحّد؛ از نسل‌هاى مختلف و شرايع گوناگون رو به سوى آن به نماز و نيايش ايستاده‌اند و در طواف آن به تضرع نشسته‌اند و حيات و مماتشان به سوى آن است و خداوند آن را قبله‌گاه اهل ايمان و مركز دايرۀ اخلاص و مايۀ قوام انسان‌ها قرار داده و محور و كانون جمع مسلمانان جهان است، مسائل و مباحث چنين آيت بزرگى نبايد با سير زمان پايان پذيرد، بويژه آن‌كه مسلمانان جهان على‌رغم گستردگى و جامعيت فريضۀ حج و تأثير آن در ابعاد زندگى معنوى، اخلاقى، فرهنگى، اعتقادى، فردى و اجتماعى و سياسى و اقتصادى آنان كمتر دربارۀ آن به بحث و گفتگو پرداخته‌اند و فرصت‌طلبان نخواسته و مجال نداده‌اند اين رود پرخروش حيات، بر بستر جامعۀ اسلامى و تاريخ بشرى جارى باشد و مانع آن شده‌اند كه حج چنانكه بايد نقش احياگر خود را ايفا كند.
به بيان حضرت امام خمينى - رضوان اللّٰه عليه - : «حج عرصۀ نمايش و آيينه سنجش استعدادها و توان مادى و معنوى مسلمانان است، حج