13

شكر حقيقى

فراهم شدن زمينه براى انجام مناسك حج؛ مانند توان جسمى و قدرت مالى نعمتى از نعمت‌هاى الهى است.

بديهى است كه هر نعمتى، شكرى متناسب با خود مى‌طلبد. مهم‌ترين مرتبۀ شكر، پس از آشنايى با مفهوم شكر و شكرِ زبانى، شكر عملى است و آن عبارت است از بكارگيرى نعمت در همان مسيرى كه خداوند معين فرموده است. از قرآن نيز آموخته‌ايم كه شكر باعث افزايش نعمت و ناسپاسى موجب زوال آن است. لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذٰابِي لَشَدِيدٌ. ¹

حج، امتحان الهى

همۀ انسان‌ها در معرض امتحانات الهى‌اند و هر امتحانى، اهداف خاصى را دنبال مى‌كند.

وسائل و برنامه‌هاى امتحانى در دنيا متفاوت بوده و مراحل امتحان، متناسب با ويژگى‌ها و موقعيت اشخاص صورت مى‌پذيرد. حج نيز از جملۀ برنامه‌هاى امتحانى خداوند است و «توجّه به امتحان بودن سفر حج»، به طور