28موضوع و تبيين آن پرداختهاند. برخى هم دراينباره كتاب مستقلى نوشتهاند. از جمله كتبى كه دراينباره، بهصورت مستقل نوشته شده - هرچند امروزه در دسترس نيست - مىتوان به سه مورد اشاره كرد:
1. رسالة فى: قصرالصّلاة فى الأماكن الأربعة (تأليف: شيخ بهائى)
2. رسالة فى: القصر و الإتمام فى الأماكن الأربعة (تأليف: شيخ يوسف بحرانى)
3. رسالة: تنبيهالكرام فى ترجيح القصر على التمام فى الأماكن الأربعة العظام (تأليف: شبّربن محمد مشعشعى حويزى) 1
منتها جاى پاسخ تفصيلى با توجه به مبانى، مدارك و اقوال بهويژه براى پژوهشگران و روحانيون فرهيخته خالى است.
هنگامى اهميت اين مطلب واضحتر مىشود كه بدانيم بيشترين پرسشهاى زائرين حج، عمرۀ مفرده و عتبات عاليات پيرامون همين مسئله است.
مشهور فقهاى متأخر، به تخيير مسافر در اين اماكن بين قصر و اتمام، حكم دادهاند؛ البته اين حكم مخالفهايى هم دارد، به صورتى كه در اين مسئله سه نظر مطرح شده است:
1. قول به وجوب قصر، مختار مرحوم «صدوق»، «فاضل بهبهانى»، «سيد بحرالعلوم»، «قاضىابنبراج» و از متأخرين، «آيتالله شبيرى زنجانى» است، بهصورتى كه قول خودشان را به متقدمين از اصحاب (اصحاب ائمه عليهم السلام ) نسبت مىدهند.
2. قول به وجوب اتمام، كه رأى و نظر مرحوم «سيد مرتضى» و «ابنجنيد» دانسته شده است.
3. قول به تخيير با افضليت اتمام - چنانكه بيان شد - مشهور فقهاى متأخر (از زمان شيخ طوسى تاكنون) در اين مسئله، اين قول را اختيار نمودهاند.
اين اختلافنظرها و آراء، تنها منحصر به حكمِ مسئله نيست؛ زيرا در فرض قبول